Όταν μιλάμε για τον πόλεμο στην Ουκρανία, μιλάμε (και) για τις ζωές μας
Όσο ο πόλεμος φτάνει πιο κοντά μας τόσο περισσότερο εντείνεται ο φόβος του θανάτου και η αγωνία για τη ζωή. Αν υπάρχει ένας τρόπος για να φανούμε αλληλέγγυες σ’ όσους αυτήν τη στιγμή καλούνται είτε να γίνουν κρέας για τα κανόνια, είτε να ζητήσουν καταφύγιο σε ξένους τόπους, αυτός είναι να ψάξουμε και να βρούμε σε ποια σημεία τέμνονται οι δικές μας εμπειρίες με τις δικές τους· να βρούμε και να εναντιωθούμε σ’ αυτά τα ιδεολογήματα, τις κοινωνικές κατασκευές και τις σχέσεις που σε οποιαδήποτε χώρα, είτε εν καιρώ πολέμου είτε σε καιρό «ειρήνης», θρέφουν το εθνικιστικό μίσος, τροφοδοτούν πολεμικές συρράξεις και ενσταλάζουν το μίσος για κάθε τι διαφορετικό. Γιατί ο μόνος τρόπος για να σπάσουμε μια αφήγηση που θέλει να μας παρουσιάσει τον πόλεμο ως ένα θέαμα που εκτυλίσσεται εκεί, είναι να βρούμε τα δικά μας επίδικα εδώ. Να μιλήσουμε, όπως πάντα, σε πρώτο πρόσωπο.
Για εμάς, λοιπόν, εναντίωση στον πόλεμο σημαίνει:
Εναντίωση στον μιλιταρισμό.
Οι κάννες των όπλων δε μας προκαλούν αποστροφή μόνο όταν κρατιούνται από χέρια με το εθνόσημο στο πέτο τους. Το ίδιο αποκρουστικές μας φαίνονται όταν αποτελούνε τον ένοπλο βραχίονα άτακτων στρατών, «επαναστατικών» πρωτοποριών ή «αντιφασιστικών» πολιτοφυλακών. Όπως και να βαφτίζεται κάθε φορά η στρατιωτικοποίηση του κοινωνικού ζητήματος, πάντα αποτελεί εγγύηση για την καταστροφή του.
Εναντίωση στις ρητορείες περί «δίκαιων» και «άδικων» πολέμων.
Οι στρατιωτικές, διακρατικές αντιπαραθέσεις καμία σχέση δεν έχουν με το δίπολο θύτη και θύματος, δεν πρόκειται για κάποια μάχη μεταξύ καλού και κακού. Τα εθνικοαπελευθερωτικά κηρύγματα, οι αντιιμπεριαλιστικοί τακτικισμοί ή οι αφηγήσεις που μιλάνε για «καλούς» στρατούς, το μόνο που καταφέρνουν είναι να θεμελιώνουν μιλιταρισμούς με άλλα ονόματα, να δημιουργούν νέες μορφές βαρβαρότητας.
Εναντίωση σ’ όσους βαφτίζουν τη στήριξη των εθνικών τους μπλοκ σε «αγώνα για τη διάσωση ενός κοινού τόπου, παράδοσης ή πολιτισμικών αξιών ».
Εθνικισμός δεν είναι μόνο τα κράτη και οι μηχανισμοί πειθάρχησης που αυτά συγκροτούν και επιβάλουν (σχολεία, στρατός κλπ.). Οι φαντασιακές κοινότητες που εχθρευόμαστε κατασκευάζονται εξίσου πάνω σε «πολιτιστικές αυτονομίες», ταυτίσεις με τοπικά ή γλωσσικά χαρακτηριστικά και άλλα ιδιαίτερα πολιτισμικά γνωρίσματα -συνήθως μέσα από την επίθεση και τις απαγορεύσεις από άλλους κυρίαρχους κρατικούς σχηματισμούς.
Εναντίωση στις αξίες της ανδρείας, του ηρωισμού και λοιπών αρρενωποτήτων.
Οι μιλιταρισμοί κάθε είδους εκφράζουν και εκφράζονται, υποστηρίζουν και υποστηρίζονται, από την πατριαρχία, την ετεροκανονικότητα και τις έμφυλες (και όχι μόνο) ιεραρχήσεις. Από μικρά παιδιά, οικογένεια και σχολείο μας προετοιμάζουν για τον έμφυλο ρόλο που θα κληθούμε να φέρουμε εις πέρας, πάντα με στόχο να υπηρετήσουμε την πατρίδα. Από τη μία ο ρόλος της εθνικής αναπαραγωγικής μηχανής για τις θηλυκότητες· από την άλλη ο ρόλος του προστάτη της πατρίδας μέσα από τη δημιουργία ηγεμονικών αρρενωποτήτων. Όπως και σε κάθε πόλεμο, αυτοί που θα χαρακτηριστούν ως «δειλοί» και «προδότες» είναι όσοι επιλέξουν να λιποτακτήσουν μπροστά στα κελεύσματα της πατρίδας· όσες δε θα ποζάρουν περήφανα στα χακί προσπαθώντας να μοιάσουν στους άνδρες συμπολεμιστές τους, αλλά θα διαρρήξουν την εθνική συναίνεση γεννώντας αμφιβολίες, αμφισβητήσεις, απειθαρχίες.
Εναντίωση σ’ όσους μιλάνε για «καλούς» και «κακούς» πρόσφυγες.
Το κύμα ευαισθητοποίησης προς τις προσφυγικές οικογένειες ήδη έχει οδηγήσει στον διαχωρισμό μεταξύ των Ουκρανών που αξίζουν της αμέριστης συμπαράστασής μας, και των «άλλων», των «σκουρόχρωμων» που προέρχονται από τα κράτη της Μέσης Ανατολής και αντιμετωπίζονται ως εισβολείς ή υγειονομικές βόμβες και εξοντώνονται στα σύνορα ή τα κλειστά κέντρα κράτησης.
Εναντίωση στη θεαματική απεικόνιση του πολέμου από τα media.
Η διαμεσολάβηση των ειδικών της πληροφορίας θέλει να στενέψει τις επιλογές ανάμεσα στην υποχρεωτική συστράτευση με κάποια από τις εμπόλεμες πλευρές και το πλυντήριο συνειδήσεων που ονομάζεται «ανθρωπισμός». Σε κάθε περίπτωση η θέση που μας διαφυλάσσεται είναι αυτή των ανήμπορων καταναλωτών των εικόνων του πολέμου.
Εναντίωση σ’ όσους στο αίτημα της μη-συμμετοχής της Ελλάδας στον πόλεμο, αφήνουν ανοιχτά παραθυράκια στα πατριωτικά προστάγματα.
Όταν η πατριωτική αριστερά απαιτεί «να μην πολεμήσουν οι Έλληνες για ξένα συμφέροντα», δεν το κάνει από αντιπολεμική διάθεση. Αντιθέτως, αυτό που υπονοεί είναι ότι οι Έλληνες πρέπει να πολεμάνε για τα εθνικά τους συμφέροντα και μόνο. Δε μας αρκεί το «να μη στείλουμε τα παιδιά μας στην Ουκρανία», όταν καθημερινά τα γαλουχούμε στην ιδέα του να πεθάνουν για τις βραχονησίδες του Αιγαίου.
Εναντίωση στον στρατό που καλούμαστε να υπηρετήσουμε.
Η στρατιωτική θητεία είναι εκπαίδευση στη βαρβαρότητα, την ιεραρχία, τον ανταγωνισμό, την πατριαρχία. Είτε με δημόσιες (ατομικές ή συλλογικές) αρνήσεις στράτευσης, είτε με την επιλογή του Ι5, φροντίζουμε ν’ αποφεύγουμε τον χακί εκβιασμό και να επικοινωνούμε τους τρόπους με τους οποίους το πετυχαίνουμε αυτό.
Εναντίωση, τέλος, και στον καθημερινό πόλεμο που διεξάγεται εν καιρώ ειρήνης.
Δεν ξεχνάμε πως τον πόλεμο τον ζούμε κάθε μέρα εδώ μέσω του εκβιασμού της μισθωτής εργασίας και της φτωχοποίησης, της γενικευμένης επισφάλειας, της καθημερινής εξόντωσης μεταναστ(ρι)ών, της έμφυλης βίας, της λεηλασίας της φύσης, της κανονικοποίησης κάθε μορφής εκμετάλλευσης και καταπίεσης. Αν οι βόμβες που πέφτουν αποτελούνε την κόλαση αυτού του κόσμου, τότε με την ίδια οργή θέλουμε να παλέψουμε κι ενάντια στον παράδεισό του: τα πειθήνια εργασιακά 8-ωρα, τις προγραμματισμένες εκτονώσεις του σαββατοκύριακου, τις βουβές διαδρομές στα λεωφορεία και τη μοναξιά των διαμερισμάτων μας.
Όσο ο φόβος κλιμακώνεται, όλο και περισσότεροι τείνουν να διαλέξουν πλευρά. Εμείς, από την άλλη, θα παραμείνουμε ενάντια σε κάθε είδους στράτευση που έχει ως στόχο να φαγωθούμε μεταξύ μας για τα κέρδη άλλων. Στεκόμαστε δίπλα στους λιποτάκτες των πολέμων, στις ανυπότακτες, στους εκτοπισμένους, στις καταπιεσμένες του κάθε τόπου που μας ενώνει κοινή μοίρα. Να δημιουργήσουμε κοινούς αγώνες, να τελειώνουμε με έθνη, κράτη, πατριαρχία, σύνορα, θρησκείες και κάθε άλλη μορφή εξουσίας που καταδυναστεύει τις ζωές και τα σώματα μας.
