24ωρη Περίθαλψη κατά τη Διάρκεια της Πανδημίας: Κλειστά σύνορα, Παγιδευμένες Εργάτριες

Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε από μια συλλογικότητα για την φεμινιστική απεργία από τη Βιέννη, Αυστρία.

Στην Αυστρία πάνω από 80,000 άτομα δουλεύουν προσφέροντας 24ωρη κατ’ οίκον περίθαλψη, σχεδόν όλα εκ των οποίων είναι γυναίκες. Φροντίζουν κυρίως ηλικιωμένα άτομα, απασχολούμενες από καθημερινά ζητήματα όπως ψώνια, μαγείρεμα και καθαριότητα έως και τη διαχείριση ιατρικών καθηκόντων, όπως η προσωπική υγιεινή. Το 2018, μόνο 96 φροντίστριες είχαν αυστριακή ταυτότητα. Σχεδόν όλες οι φροντίστριες ταξιδεύουν για να δουλέψουν στην Αυστρία από Ανατολικές Ευρωπαϊκές Χώρες, οι μισές εκ των οποίων από τη Ρουμανία. Εντείνοντας το καθεστώς της φιλοξενούμενης-εργάτριας, φθηνό εργατικό δυναμικό έρχεται από την Ανατολική Ευρώπη. Οι φροντίστριες συνεχίζουν να ζουν στη Ρουμανία ή σε άλλες χώρες και έρχονται για μερικές βδομάδες κάθε φορά για να δουλέψουν υπό το καθεστώς της 24ωρης περίθαλψης. Μόνο με αυτόν τον τρόπο είναι δυνατό να επιβιώσεις με χαμηλό μισθό. Προκείμενου να διατηρηθούν αυτοί οι μισθοί χαμηλά, οι εργάτριες αναγκάζονται να δηλώσουν δήθεν « αυτοαπασχόληση», ενώ τα γραφεία εργασίας συγκεντρώνουν προμήθειες έως και 400 € από τις εργάτριες κάθε μήνα.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19, η κατάσταση των φροντιστριών από το εξωτερικό έχει επιδεινωθεί, παρόλο που γίνεται ευρέως σαφές ότι το σύστημα περίθαλψης δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς αυτές. Στις 30 Μάρτη, οι πρώτες εργάτριες πέταξαν στην Αυστρία από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία για να καλύψουν νέες θέσεις. Πριν πάνε στους ασθενής πρέπει να μείνουν άλλες 2 βδομάδες σε καραντίνα χωρίς να πληρωθούν. Οι φροντίστριες που έχουν αποκλειστεί στο χώρο εργασίας τους από την αρχή της κρίσης του COVID-19 ακόμα δεν έχουν αντικατασταθεί. Οι φροντίστριες στην Αυστρία οργανώνουν μια ομάδα που λέγεται Dreptpentru îngrijire ή «δικαιοσύνη για τις φροντίστριες». Η ομάδα ιδρύθηκε το 2018, αφού η προηγούμενη δεξιά κυβέρνηση έκοψε το οικογενειακό επίδομα για τους εργαζόμενους που ζούσαν στο εξωτερικό. Μια συλλογικότητα για τη φεμινιστική απεργία από τη Βιέννη μίλησε με τη Φλάβια από την Dreptpentru îngrijireστις 28 Μαρτίου για την παρούσα κατάσταση και τον αγώνα των φροντιστριών στην 24ωρη περίθαλψη.

Μπορείς να μας πεις ποια είναι η παρούσα κατάσταση για τις εργαζόμενες στην 24ωρη περίθαλψη;

Πολλές από αυτές νιώθουν ανήσυχα. Μερικές βρίσκονται στην Αυστρία και έπρεπε να επεκτείνουν τη διαμονή τους λόγω της κρίσης του COVID-19 ενώ άλλες έχουν αποκλειστεί στη Ρουμανία και συνεπώς προς το παρόν δεν έχουν εισόδημα. Επομένως, και στις δύο περιπτώσεις, η όλη κατάσταση είναι αρκετά αγχωτική και δεν είναι ξεκάθαρο πως θα εξελιχτεί η κατάσταση.

Πως λειτουργεί συνήθως η εναλλαγή των εργαζόμενων και τι έχει αλλάξει λόγω του COVID-19;

Βασικά δουλεύει ως εξής: εργάτριες έρχονται από τη Ρουμανία για 2 ή 4 βδομάδες συνεχόμενα και δουλεύουν 24 ώρες τη μέρα φροντίζοντας τους ασθενείς τους. Δουλεύουν τόσο σκληρά που κανείς δεν θα ήθελε να κάνει τη δουλειά τους και πληρώνονται πολύ λίγο, 40 με 80 € καθαρά τη μέρα. Αυτό σημαίνει ότι πολλές από τις προσωπικές φροντίστριες δύσκολα βγάζουν πάνω από 2 € την ώρα. Μετά από έναν συνεχόμενο μήνα δουλειάς οι εργαζόμενες δεν μαζεύουν πάνω από 1300 €. Η κατάσταση, τώρα, έχει επιδεινωθεί. Πολλές από τις εργαζόμενες αναφέρουν ότι απλά δεν λαμβάνουν αρκετό φαγητό από τις οικογένειές στις οποίες δουλεύουν. Πρέπει να ψωνίζουν μόνες τους, παρά το ότι μένουν στο σπίτι με ηλικιωμένους. Με το να πρέπει να χειρίζονται αυτά τα καθημερινά καθήκοντα μόνες τους, εκθέτουν τους ασθενείς τους στο ρίσκο της μόλυνσης. Τα γραφεία εργασίας δεν επικοινωνούν μαζί τους, παρά μόνο όταν θέλουν να ζητήσουν τις προμήθειες τους. Αλλιώς δεν τηλεφωνούν καν στις φροντίστριες, ούτε φυσικά τις ρωτάνε πως είναι αυτές ή οι ασθενείς τους και αν χρειάζονται οτιδήποτε.

Αυτή τη στιγμή τα σύνορα είναι σε μεγάλο βαθμό κλειστά για ατομική μετακίνηση. Είναι ακόμα δυνατό για τις φροντίστριες να ταξιδεύουν ανά τις χώρες;

Όχι, είναι δυνατή μόνο η οδήγηση το βράδυ διανύοντας την Ουγγαρία. Μεταξύ των 9 μ.μ. και των 5 π.μ., νομίζω, είναι εφικτό να οδηγήσεις με αμάξι προς τη Ρουμανία. Αλλά οι εργαζόμενες που ήρθαν με την εργασιακή εναλλαγή στην αρχή του Μάρτη πήραν λεωφορεία, όχι αυτοκίνητα. Δεν υπάρχουν λεωφορεία τώρα γιατί οι εταιρίες ακύρωσαν όλες τα δρομολόγια τους, έτσι οι εργαζόμενες έχουν πραγματικά αποκλειστεί εδώ.

Τι ισχύει σχετικά με τα μέτρα προστασίας απέναντι στον COVID-19;

Συχνά δεν ισχύει τίποτα απολύτως. Μερικές από τις εργαζόμενες οργανώθηκαν από κοινού με τις οικογένειες στην αρχή της κρίσης ώστε να αποκτήσουν τα προστατευτικά εφόδια, όπως μάσκες και γάντια, αλλά δεν ήταν όλες σε θέση να το κάνουν. Αυτές που δεν το έκαναν απλά τώρα δεν έχουν μάσκες ή γάντια. Πρέπει επίσης να καταλάβετε ότι δουλεύουν με ηλικιωμένους/ες που σημαίνει ότι οι ασθενείς τους είναι άτομα με σοβαρές ασθένειες και πολλοί/ες υποφέρουν από άνοια σε κάποιο βαθμό. Οπότε δεν είναι μια εύκολη δουλειά. Δεν κάθονται όλη μέρα μπροστά στην τηλεόραση ή κάτι τέτοιο. Είναι μια σωματικά και ψυχικά εξοντωτική δουλειά. Πρέπει να ξυπνάς 4 με 5 φορές τη νύχτα γιατί ο ασθενής μπορεί να έχει μια κρίση άγχους ή βρίσκονται σε σύγχυση. Η εργασία έχει σημαντικές σωματικές και ψυχολογικές συνέπειες στις εργαζόμενες. Τέσσερις βδομάδες είναι ο φυσιολογικός κύκλος για τις φροντίστριες από τη Ρουμανία και αυτό είναι ήδη πολύ εξουθενωτικό. Αλλά αυτές που έχουν αποκλειστεί στην Αυστρία δουλεύουν για 6 ή 7 βδομάδες. Πολλές έχουν φτάσει ήδη στα όρια τους.

Η κατάσταση που περιγράφεις ήταν το αντικείμενο των αγώνων σας και των οργανώσεων ακόμα και πριν την πανδημία. Μπορείς να μας περιγράψεις πως έχει αλλάξει τώρα;

Συνήθως, οι φροντίστριες και η εργασία τους είναι αόρατα σε ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Όμως, κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19 οι άνθρωποι συνειδητοποίησαν πόσο σημαντική είναι αυτή η δουλειά και τι θα συνέβαινε στην Αυστριακή κοινωνία αν οι προσωπικές φροντίστριες έλειπαν. Αλλά παρόλα αυτά, κατά τη διάρκεια της κρίσης οι συνθήκες για τις φροντίστριες έχουν γίνει χειρότερες, όχι καλύτερες. Νομίζω αυτό είναι το κύριο πρόβλημα. Τη Δευτέρα 30 Μαρτίου, στο ομόσπονδο κράτος της Κάτω Αυστρίας¹ θα πετάξουν 231 φροντίστριες από την Ρουμανία και την Αυστρία. Θα πρέπει να μείνουν για 2 βδομάδες σε καραντίνα πριν μπορέσουν να πάνε στους πελάτες τους, και αυτές τις 2 βδομάδες θα είναι απλήρωτες. Όταν οι εναλλαγές αρχίζουν δεν είναι ξεκάθαρο το πόσο θα διαρκέσουν. Και όταν επιστρέψουν στη Ρουμανία ή στη Βουλγαρία, θα πρέπει να μείνουν σε καραντίνα πάλι για 2 εβδομάδες, που θα είναι και πάλι απλήρωτες. Συνολικά, θα φύγουν για τουλάχιστον 2 μήνες, αλλά θα πληρωθούν για 1 μήνα. Αυτά τα δεδομένα χειροτερεύουν τώρα.

Έχετε πληροφορίες σχετικά με το ποιος οργανώνει την επιστροφή των φροντιστών;

Οργανώνονται από την τοπική κυβέρνηση της Κάτω Αυστρίας και το Εμπορικό Επιμελητήριο. Δεν συζητάμε το πως οι φροντίστριες μεταφέρονται στο αεροδρόμιο στη Ρουμανία. Όπως και προηγουμένως, απλά πηγαίνουν σε ένα γεμάτο μικρό λεωφορείο χωρίς κανένα προστατευτικό μέτρο. Είναι απαράδεκτο. Όλα τα μέτρα που το κράτος επιβάλλει στους ανθρώπους δεν εφαρμόζονται στους μετανάστριες φροντίστριες που δουλεύουν.

Έχετε καταφέρει να ενώσετε τις απομονωμένες φροντίστριες και έχετε χτίσει μια οργάνωση αλληλεγγύης. Υπάρχει κάποιος κοινός αγώνας τώρα;

Ναι, προσπαθούμε να στηρίξουμε τις φροντίστριες που είναι αποκλεισμένες στη Ρουμανία.. Οι αιτήσεις στο ταμείο αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών άρχισαν πρόσφατα, οπότε οι φροντίστριες μπορούν να πάρουν κάποια χρήματα από το Αυστριακό κράτος, διότι προς το παρόν δεν έχουν εισόδημα. Παρόλο που η διαδικασία αίτησης περιγράφεται σαν κάτι πολύ απλό, τα έγγραφα είναι μόνο στα γερμανικά, καθιστώντας υπερβολικά δύσκολο για τις μη- γερμανόφωνες εργαζόμενες να τη συμπληρώσουν. Συνεπώς, μεταφράσαμε τα έγγραφα στα Ρουμάνικα και τα ανεβάσαμε στο διαδίκτυο. Προσπαθούμε να παρέχουμε πολλές πληροφορίες και να τις δημοσιεύουμε ώστε οι γυναίκες να λαμβάνουν τη χρηματοδότηση.

Μπορείς να μας πεις πως μοιάζει η αλληλεγγύη;

Νομίζω ότι τα ΜΜΕ παίζουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο. Προς το παρόν, όλα τα άρθρα και οι ειδήσεις σχετικά με τις 24ωρες φροντίστριες είναι από την οπτική των Αυστριακών οικογενειών και των ασθενών. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι οι ηλικιωμένοι/ες δεν λαμβάνουν τη στήριξη που χρειάζονται στη διάρκεια της πανδημίας. Αλλά είναι επίσης πολύ σημαντικό να καταστήσουμε ορατή και την άλλη οπτική. Πρέπει να προσέξουμε και τις εργασιακές συνθήκες των φροντιστριών που έρχονται στην Αυστρία και το μισθό και τη υποστήριξη που λαμβάνουν – ή που δεν λαμβάνουν. Πρέπει να πιέσουμε τους κρατικούς θεσμούς. Οι φροντίστριες που είναι τώρα στη Ρουμανία αναβάλλουν την επιστροφή τους στη δουλειά γιατί θα χάσουν την ασφάλιση της υγείας τους. Η κρίση υγείας είναι ένα τεράστιο πρόβλημα και στη Ρουμανία. Χρειάζονται την ασφάλιση υγείας. Δεν κερδίζουν καθόλου χρήματα στη Ρουμανία και συνεχίζουν να πρέπει να πληρώνουν τις ασφαλιστικές εισφορές στο ταμείο υγείας τους.

Μπορείς να μας πεις περισσότερα για τις προσπάθειές σας να οργανωθείτε;

Η ομάδα μας λέγεται Dreptpentru îngrijire, που σημαίνει « δικαιοσύνη για τις φροντίστριες». Είμαστε μια Ρουμάνικη ομάδα 24ωρων φροντιστριών και ακτιβιστριών. Δουλεύουμε μαζί εδώ και 3 χρόνια από τότε που η αποπληθωριστική αναπροσαρμογή² του οικογενειακού επιδόματος που εισήχθηκε στην Αυστρία. Από τότε, παλεύουμε για καλύτερες εργασιακές συνθήκες για τις μετανάστριες της 24ωρης περίθαλψης. Έχουμε γράψει ένα μανιφέστο³ με τις απαιτήσεις μας, μια λίστα υπογραφών και τις διάφορες δράσεις. Επίσης, διεκδικήσαμε αιτήματα για τις φροντίστριες στην Αυστρία κατά τη διάρκεια της κρίσης του COVID-19. Είναι σημαντικό να μειώσουμε την κινητικότητα μεταξύ των τριών χωρών όσο το δυνατόν περισσότερο ώστε να μειώσουμε το ρίσκο της διάχυσης του ιού COVID-19. Αντιλαμβανόμαστε ότι δεν ξέρουμε πόσο θα διαρκέσει αυτή η κρίση που πιθανόν να βάλει σε κίνδυνο τις ζωές των φροντιστριών, εάν δεν μπορέσουν να συνεχίσουν τη δουλειά. Το πιο σημαντικό για την ομάδα μας είναι να είμαστε προστατευμένες από τον COVID-19, ακόμα και αν ερχόμαστε στην Αυστρία για δουλειά. Πρώτον, η ομάδα μας απαιτεί οι εργαζόμενες να σταματήσουν να μεταφέρονται σε γεμάτα μικρά λεωφορεία. Πρέπει να υπάρχει η απαραίτητη απόσταση μεταξύ των επιβατών. Δεύτερον, οι φροντίστριες πρέπει να πληρώνονται πλήρως, εάν υπάρχουν μέτρα καραντίνας λόγω του ταξιδιού. Και τρίτον, πρέπει να υπάρχει μια επιπρόσθετη οικονομική στήριξη για τις 24ωρες προσωπικές φροντίστριες, όπως η διαγραφή των κοινωνικών εισφορών ή η διαγραφή των τακτικών προμηθειών στα γραφεία εργασίας κατά τη διάρκεια της κρίσης. Πάνω απ’ όλα, θέλουμε μια θεμελιώδη αλλαγή σε αυτού του είδους τη δουλειά. Τελευταίο, οι 24ωρες φροντίστριες θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στα επιδόματα ανεργίας και στα υπόλοιπα εργασιακά δικαιώματα.

Η ομάδα Dreptpentru îngrijire ενώνει φροντιστές και φροντίστριες και οργανώνεται στο Facebook:
https://www.facebook.com/dreptpentruingrijire/

1 [ΣτΜ] Η Κάτω Αυστρία είναι το μεγαλύτερο εδαφικά, από τα εννιά, ομόσπονδο κρατίδιο, της Αυστρίας και το δεύτερο μεγαλύτερο σε πληθυσμό.

2 Αποπληθωριστική αναπροσαρμογή είναι η ποσότητα του οικογενειακού επιδόματος που προσαρμόζεται στο κόστος ζωής βασιζόμενο στο τόπο κατοικίας του παιδιού. Οι φροντίστριες από την Ανατολική Ευρώπη είναι ιδιαίτερα επηρεασμένες από αυτό. Οι εργαζόμενες στη Ρουμανία, τώρα, λαμβάνουν μόνο το μισό του επιδόματος που έπαιρναν πριν.

3 Το μανιφέστο των 24ωρων φροντιστριών μπορεί να βρεθεί σε διάφορες γλώσσες (Αγγλικά, Ρουμάνικα, Σλοβάκικα, Ουγγρικά και Γερμανικά): https://drive.google.com/drive/folders/1hw1bReLC97F7P-_FV1ZnnojJDTWiw291