Θρέφοντας εθνικισμούς: Mακεδονικό ζήτημα, συγκυρία και ένας κινηματικός απολογισμός
Το έντυπο αυτό τυπώθηκε τον Ιούνιο του 2019 σε 1000 αντίτυπα. Διανέμεται χωρίς αντίτιμο σε στέκια, καταλήψεις, κοινωνικούς χώρους και η κάλυψη των εξόδων γίνεται με ελεύθερη συνεισφορά. Για παρατηρήσεις, κριτικές ή οποιαδήποτε ερώτηση, υπάρχει το contact@yfanet.net. Εναλλακτικά, κάθε Τρίτη στις 20:00, Ομήρου με Περδίκα
Εισαγωγή
Το 2018 ήταν η χρονιά που θα μείνει στη συλλογική μνήμη ως «η χρονιά των συλλαλητηρίων», η χρονιά που η αναθέρμανση του μακεδονικού ζητήματος οδήγησε φασίστες και πατριώτες όλων των ηλικιών να διαδηλώσουν, να επιτεθούν σε κινηματικούς χώρους, να συγκρουστούν με τις δυνάμεις καταστολής, να εμφανιστούν, τέλος πάντων, ως μία αντικαθεστωτική, «ριζοσπαστική» δύναμη στον δρόμο. Η απάντηση του ανταγωνιστικού κινήματος σε όλα τα παραπάνω υπήρξε άμεση και πολυσχιδής, χωρίς να ισχυριζόμαστε, ωστόσο, ότι καταφέραμε να αποφύγουμε τις αντιφάσεις ή τα πισωγυρίσματα. Δυστυχώς, δεν ήταν λίγες οι φορές που αντιληφθήκαμε ότι τα γεγονότα μάς ξεπερνούσαν, ότι οι αντιδράσεις μας κατάφερναν να λειτουργούν ως αναχώματα, αλλά χωρίς να μπορούμε οι ίδιοι να θέσουμε τους όρους της μάχης. Αυτός είναι κι ένας βασικός λόγος που, σχεδόν ένα χρόνο μετά από την αναζωπύρωση του ζητήματος, και χωρίς τίποτα να έχει τελειώσει, η κατάληψη της Φάμπρικα Υφανέτ με την πολύτιμη βοήθεια και στήριξη συντρόφων και συντροφισσών διοργανώνει το φεστιβάλ-συνέδριο anti.nation, σαν μία επιθετική, αντιπατριωτική κίνηση σε μία πόλη που χόρτασε από γαλανόλευκες τον τελευταίο χρόνο. Στα πλαίσια αυτού του συνεδρίου, αποφασίσαμε και την έκδοση αυτής της μπροσούρας –μία αποτύπωση του λόγου και της πράξης της συνέλευσής μας σ’ αυτήν τη συγκυρία.
Το πρώτο μέρος της έκδοσης αποτελείται από την απομαγνητοφώνηση μίας εκδήλωσης-συζήτησης που έλαβε χώρα στην κατάληψη τον Ιούνιο του 2018. Η εκδήλωση είχε τον τίτλο «Μακεδονικό ζήτημα κι εθνικισμός» και σκοπός της ήταν να αντιπαρατεθεί και να παρέμβει στο εθνικιστικό κλίμα της περιόδου, να αποδομήσει τον κυρίαρχο λόγο περί «ένδοξων» και «κατασκευασμένων» εθνών, να ερευνήσει το παρελθόν αυτής της περιοχής και των πληθυσμών της χωρίς να μας ενδιαφέρει να υπερασπιστούμε κανένα όνομα και καμία ψυχή, να αναδείξει απαγορευμένες ιστορίες και γλώσσες αμφισβητώντας τους εθνικούς μύθους, να αναλύσει τη συγκυρία και να διερευνήσει τους λόγους για τους οποίους αυτό το ζήτημα κοινωνικοποιήθηκε μ’ αυτούς τους όρους και όχι με άλλους, τι αναφορές μπορεί να είχε σε παρελθοντικά κινήματα και με ποιον τρόπο θα μπορούσαμε εμείς να το πολεμήσουμε καλύτερα. Αυτό που θεωρούμε σημαντικό να σημειώσουμε, όσον αφορά σ’ αυτήν την εκδήλωση, είναι ότι το ενδιαφέρον μας δεν έγκειτο τόσο στο να παραθέσουμε τη δική μας οπτική πάνω στο ζήτημα (κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει και μέσα από ένα απλό κείμενο σε κάποιο έντυπο), αλλά να βρεθούμε με κόσμο και να συζητήσουμε. Το τελευταίο μπορεί ν’ ακούγεται σαν κοινοτοπία, αλλά δυστυχώς ζούμε τις μέρες στις οποίες οι αφορμές που βρίσκει το ανταγωνιστικό κίνημα για να βρεθεί και να μιλήσει, όλο και εκλείπουν. Το ανελέητο κυνήγι της επικαιρότητας, η ανάγκη για άμεση και πρακτική δράση και η συνεχής μετάθεση του πολιτικού διαλόγου σε «κάποια άλλη στιγμή στο μέλλον» τείνουν να εξοβελίσουν οποιαδήποτε συζήτηση προσπαθεί να αναπτύξει τα πολιτικά περιεχόμενα, να τα συγκρίνει, να τα θέσει υπό κριτική και, γιατί όχι, να τα συνθέσει. Ακόμα πιο λυπηρό είναι το γεγονός ότι ακόμα κι όταν υπάρχουν οι συνθήκες ώστε να διεξαχθεί ένας άτυπος κινηματικός διάλογος, αυτός πολλές φορές περιορίζεται στην απλή αντιπαράθεση των απόψεων που περισσότερο θυμίζει συνθήκες κοινοβουλίου, παρά ένα κίνημα που θέλει να ισχυρίζεται ότι είναι ικανό να συστήνει τους δικούς του αντι-θεσμούς δημιουργίας πολιτικής θεωρίας και εμβάθυνσης στα ζητήματα.
Για όλους τους παραπάνω λόγους κρίναμε σημαντικό να ηχογραφήσουμε και να εκδώσουμε αυτήν τη συζήτηση, (παρ’ όλες τις αδυναμίες που αυτή μπορεί να είχε ή το μικρό εύρος των ζητημάτων που άγγιξε), θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο αποτυπώνει μία συγκεκριμένη στιγμή του δημόσιου, κινηματικού διαλόγου (και του επιπέδου του), όπως αυτός αποτυπώθηκε σε μία συγκεκριμένη συγκυρία. Οι ανησυχίες που καταγράφονται παρακάτω, οι πολιτικές θέσεις, οι διαφωνίες και οι συμφωνίες θέλουμε να αποτελέσουν γόνιμο έδαφος ώστε να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο αυτός ο άτυπος κινηματικός διάλογος. Έχοντας πάντα στον νου μας ότι από αυτές τις συναντήσεις δεν θέλουμε να φεύγουμε με ενισχυμένες βεβαιότητες, αλλά αμφιβολίες.
Το δεύτερο μέρος της έκδοσης αποτελείται από μία συνέντευξη με τον σύντροφο Α. που ζει στην πόλη Σκοπίων, που πήραμε στα τέλη του ’18. Ο λόγος γι’ αυτήν τη συνέντευξη δεν είναι άλλος από την περιέργειά μας να γνωρίσουμε ακόμα περισσότερο τον τρόπο με τον οποίο ο αντεθνικός αγώνας γίνεται αντιληπτός στη γείτονα χώρα, αλλά και να μάθουμε τους τρόπους με τους οποίους ο μακεδονικός εθνικός λόγος καλλιεργείται και αναπτύσσεται σε αντιδιαστολή με τον ελληνικό εθνικό λόγο. Ο ρόλος της αριστεράς, το θέμα των μειονοτήτων και οι τελευταίες διακρατικές συμφωνίες είναι επίσης ζητήματα που θίγονται στην εν λόγω συνέντευξη. Πρέπει να σημειωθεί ότι παρ’ όλα τα όρια που έθεσε στην επικοινωνία μας ο τρόπος με τον οποίο διεξήχθη αυτός ο άτυπος διάλογος (ερωταπαντήσεις μέσω mail), ευελπιστούμε αυτά να ξεπεραστούν στο μέλλον στην πράξη, κινούμενοι
σε μία κοινή κατεύθυνση με άλλες συλλογικότητες της πόλης που αναγνώρισαν κι αυτές την ανάγκη της επαφής με Βαλκάνιους συντρόφους και συντρόφισσες.
Το τρίτο μέρος της έκδοσης αποτελείται από το απολογιστικό κείμενο της συνέλευσής μας σχετικά με όλα όσα διαδραματίστηκαν στην πόλη της Θεσσαλονίκης από το συλλαλητήριο της 21ης Γενάρη κι έπειτα. Πολύ απλά δεν μπορούσαμε να αφήσουμε εκτός αναστοχασμού, επεξεργασίας και κριτικής, γεγονότα που αδιαμφισβήτητα σημάδεψαν τον τρόπο με τον οποίον αντιλαμβανόμαστε την ανταγωνιστική κίνηση. Και πολύ απλά δεν θέλουμε αυτά τα γεγονότα να φυλλορροήσουν μέσα στον χρόνο γιατί κανένας δεν τα κατέγραψε, κανένας δεν ενδιαφέρθηκε να τα αποτιμήσει τοποθετώντας τα στο φως του δημόσιου λόγου. Μία κατάθεση, λοιπόν, για την αξία της ιστορικής μνήμης και την αξιοποίησή της στους αγώνες
του αύριο.
